Het ontstaan van de Nederlandse Zendingsvereniging is een gevolg geweest van de geestelijke toestand, waarin het NZG in het midden der vorige eeuw verkeerde. Vele personen, menende niet langer samen te mogen werken met degenen die hun diepste geloofsovertuiging niet meer deelden, verlieten het Genootschap en men trad met elkaar in overleg omtrent een nieuwe Vereniging. Na diverse besprekingen en initiatieven werd de Nederlandsche Zendings-Vereniging op 7 oktober 1859 geconstitueerd.

Haar grondslag luidde: "De Vereeniging bestaat uit leden, die erkennen, dat de Heere Jezus Christus hun volkomen Zaligmaker is; die dit in hunnen wandel betonen, en verklaren niet te mogen samenwerken (op zendingsgebied) met degenen, die Zijne waarachtige en eeuwi­ge Godheid loochenen". Voorts is het karakter der vereniging van democratische aard; zij ver­klaart zich tegen alle hiërarchie op christelijk gebied, dus ook tegen het zichzelf kiezen van het bestuur.

De NZV had West-Java tot haar zendingsterrein gekozen en daarop steeds al haar krach­ten geconcentreerd.