Het werk van "Kruistochten", nu Open Doors, begon op 15 juli 1955, toen Anne van der Bijl naar Warschau reisde. De evangelist uit St. Pancras voegde zich bij een reisgezelschap van jonge communisten, die in de Poolse hoofdstad een internationaal jongerencongres bijwoonden. Als pas afgestudeerde bijbelschoolstudent van de WEK[1]) zocht Anne kontakt met de Poolse christenen. De nood van de Poolse christenen had Anne erg aangegrepen en hij reisde dan ook, na terugkeer in Nederland, direkt weer terug naar zijn nieuwe vrienden, maar nu met koffers vol bijbels. Met een blauwe volkswagen werden zo veel bijbels meegenomen naar de verste uithoeken van Oost-Europa. De geschiedenis van Open Doors is verder nauw met de stichter verbonden, zodat ik hier een korte beschrijving van zijn leven wil geven.
Anne van der Bijl (Brother Andrew) werd geboren in Alkmaar en groeide in de dertiger jaren op in het daar niet ver vandaan gelegen Sint Pancras, in een eenvoudig, gereformeerd gezin met in totaal zeven kinderen. De Tweede Wereldoorlog maakte het hem onmogelijk een goede middelbare schoolopleiding te volgen. Het was daarom niet verwonderlijk dat hij na de bevrijding besloot naar Indonesië te vertrekken, dat toen nog Nederlands-Indië heette. Hij nam deel aan de beide politionele akties en was soldaat met veel bravour. Intussen bleef zijn moeder voor hem bidden en God greep in. Hij werd in zijn enkel geschoten en kwam in het ziekenhuis terecht. Eén van zijn kameraden bracht hem daar het stoffige bijbeltje dat Anne van zijn moeder had meegekregen, maar onderweg niet of nauwelijks had ingekeken. Nú had hij genoeg tijd om er in te lezen. Hij zou Jezus volgen. Maar hoe kon hij God dienen?
"Toen kwam het ogenblik waarop hij niet meer op zijn gebrek lette, maar God ging vertrouwen. En hij bad: 'Ja Heer...waar, wanneer en hoe U mij ook wilt gebruiken: ik ga. Vanaf dit moment wil ik U totaal gehoorzamen!'"
Na dit gebed stond Anne op met de volle zekerheid, dat iedere stap die hij deed voor God was. En op dat moment genas de almachtige God zijn kapotgeschoten enkel - hij kon weer lopen!
Korte tijd later ging hij naar de bijbelschool van de "World Evangelisation Crusade" (WEK) in Engeland en hoopte daarna te mogen teruggaan naar Indonesië om er - i.p.v. dood en verderf te zaaien - het Evangelie van Jezus Christus te verkondigen.
Maar na het lezen in een blad over een jeugdmanifestatie in Polen leidde God Anne naar een communistische jeugdconferentie in de
hoofdstad Warschau. Daar kwam hij sterk onder de indruk van de toewijding, waarmee de aanwezige jongemensen de wereld wilden "bevrijden" door de revolutie.
Hij beschreef zijn ervaringen onder meer als volgt: "Op de laatste dag dat wij in Warschau waren hield de communistische jeugd een parade. Van verre hoorde ik hun kreten al en daar kwamen ze aangemarcheerd, de jonge socialisten. Ik was er zeker van dat ze daar niet gedwongen liepen. Ze marcheerden omdat ze overtuigd waren. Daar liepen ze: acht rijen naast elkaar, een kwartier lang. Het waren allemaal zingende, enthousiaste jonge mensen, evangelisten van de twintigste eeuw. Zij zouden de wereld het 'goede nieuws' gaan brengen: 'Het geloof in God heeft afgedaan, de mens is z'n eigen baas, de toekomst is van de mens.' Als in een bange droom liepen de duizenden voorbij... Ik dacht aan Gods kinderen. Wat was hún antwoord? Ik bladerde in mijn bijbel en mijn oog viel op een tekst in Openbaring 3: 'Wees wakker en versterk het overige, dat dreigt te sterven.' Ik realiseerde me dat God tot mij sprak, maar vóór me zag ik dat geweldige leger; wat kon ik doen? Maar gelukkig is God veel groter!" [2])
Daar in Warschau legde Anne van der Bijl zijn eerste contac-ten met christenen, aan wie door de communistische overheid op allerlei manieren beperkingen werden opgelegd. Daar begon zijn opdracht om over de hele wereld de lijdende kerk te dienen. [3])
Terug in Nederland pakte hij een Volkswagentje vol met bijbels en reisde terug. Daarmee werd de basis gelegd voor de wereldomspannende organisatie "Open Doors". De Oosteuropese christenen waren erg blij dat ze door de kerk niet vergeten waren.
Eerst alleen, later ook samen met anderen, sprak Anne van der Bijl in vele kerken.
In 1966 kreeg hij mondiale bekendheid - te beginnen in Amerika - door het boek "God's Smuggler", over zijn clandestiene bijbeltransporten naar Oost-Europa. De laatste reis die Anne naar een Oosteuropees land maakte, was naar Tsjechoslowakije in 1968. Terwijl in het Oosten de Russische tanks het land binnenrollen, kwam Anne het Westen de grens over met een afgeladen auto vol Russische bijbels.
Brother Andrew, zoals hij overal buiten zijn vaderland wordt genoemd, is inmiddels een instituut geworden. Een levende legende, aldus Johan Th. Bos in een interview in Uitdaging. [4]) In een kwart eeuw groeide de organisatie van een éénmansbediening uit tot een evangelische multinational. Honderden teams van vrijwilligers hebben het frontwerk overgenomen. Maar zelf duikt hij overal op waar enig gevaar dreigt voor de Kerk van Christus. En dat is zo ongeveer in alle delen van de wereld. Met kantoren in alle delen van de wereld, richt de organisatie zich nu naast de gesloten landen ook op de bedreigde gebieden in Europa, Azië, Afrika, (waar deze in Malawi in 1978 een "Love Africa"-congres hield) Latijns Amerika en het Midden Oosten, met name in Libanon waar hij de laatste tijd veel vertoeft.
Zijn eerste reis naar China was in 1965. Hij zegt daarover: "Toen ik in 1965 voor het eerst in China was, hoopte ik contact
te krijgen met wat er was overgebleven van de Chinese kerk. In Shanghai vond ik een bijbelwinkel waar men nog steeds probeerde de bijbel aan de man te brengen, maar niemand was
geïnteresseerd: een winkel zonder klanten. Ik probeerde bijbels uit te delen aan de mensen, maar niemand wilde er één aannemen. De eerste bijbel gaf ik mijn vertaalster in Kanton. Ze gaf hem
direkt terug. Ze had geen tijd om te lezen, zei ze. Ik probeerde om bijbels 'toevallig' achter te laten in mijn hotelkamers, maar voordat ik het hotel verliet rende al iemand me achterna om
mijn 'vergeten' bijbel weer terug te geven. Als laatste oplossing begon ik bijbels op straat uit te delen. Mijn gids maakte geen enkel bezwaar. Hij kreeg zelfs medelijden met me toen iedereen
die ik een bijbel aanbood mij het boek teruggaf. Dit was een zeer deprimerende ervaring. Was de Chinese Kerk totaal verdwenen? Als ik in mijn ervaring moest geloven, was niemand nog
geïnteresseerd in God. Maar was mijn indruk juist? Tijdens één van mijn reizen naar Vietnam zat ik samen met de bekende evangeliste Corrie ten Boom in het vliegtuig. Ik las in de krant over
de oorlog in Zuid-Oost Azië. De titel van het artikel luidde: 'Zoek en vernietig'. Ik gaf de krant aan Corrie en vroeg haar om het te lezen. Even later gaf ze me de krant terug en ik zag dat
ze tranen in haar ogen had. Ze zei: 'Anne, het doet me denken aan de woorden van Lukas 19:10. Daar staat: "Want de Zoon des mensen is gekomen om het verlorene te zoeken en te redden". Dàt
zoeken is totaal tegenovergesteld aan het zoeken van de wereld. Weinig mensen zoeken naar de "parel van grote waarde". De meeste mensen zoeken naar iets anders. Ook de meeste christenen
zoeken naar iets anders.'
Tijdens dezelfde reis hoorde ik voor het eerst over broeder David, een toegewijd christen, die met al zijn krachten zocht naar afleveradressen voor bijbels aan de grenzen van China. Hij zocht
ook naar mensen die ze het land binnen zouden brengen. Broeder David geloofde stellig dat er in China christenen zouden zijn die intens verlangden naar de bijbel. Ik heb hem kort daarna
ontmoet en aangespoord om met al zijn krachten te zoeken naar de 'verloren' christenen van China om hen het Woord te geven. En hij deed het!
In 1970 kregen wij samen de visie voor de levering van 10 miljoen Chinese bijbels. In 1972 werd het Nieuwe Testament in een oplage van 25.000 exemplaren gedrukt. Het had dezelfde kleur als het toen nog beroemde 'Rode boekje van Mao'.
In 1974 ontstonden de eerste contacten met de christenen in China. De eerste bijbels werden al snel daarna geleverd. Broeder David vond wat hij zocht en de Chinese christenen stelden steeds meer vertrouwen in de bijbelkoeriers van Kruistochten.
In november 1979 werden in één week 30.000 bijbels en Nieuwe Testamenten aan de Chinese christenen overhandigd. Een maand later volgde het verzoek om de levering van een miljoen bijbels. Na een lang beraad namen we het besluit om aan het verzoek te voldoen. Het project ging van start onder de nam 'Parel'. Deze naam werd ontleend aan de gelijkenis die Jezus vertelde over de koopman die schone parels zocht. Toen hij een kostbare parel gevonden had, ging hij heen en verkocht al wat hij had, en kocht die (Mattheüs 13: 45,46)." [5])
In een verslag in Kruistochten werd hierover het volgende vermeld: "Op 18 juni 1981 naderde het speciaal voor dit doel gebouwde vrachtschip Gabriëlla de kust van Zuid-China. Twintigduizend christenen wachtten op de grootste, geheime bijbelleverantie uit de geschiedenis. Meer dan één miljoen bijbels, verpakt in 11.136 dozen (in 232 pakken van ieder 1000 kg), werden op het anders zo verlaten strand gelost.
Het twintig man tellende "Kruistochten"-team getuigde later: "We hebben Gods aanwezigheid ervaren. Als een beschermende muur was hij rondom ons. Zelfs patrouillevaartuigen van de Chinese marine zijn vele malen vlakbij ons geweest en hebben ons niet opgemerkt. De Chinese christenen, die ons opwachtten, vertelden ons dat ze duidelijk engelen hadden gezien op de plaats waar later de overdracht van de lading zou plaatsvinden."
Na maandenlang onderzoek in China zelf is komen vast te staan dat zeker 90% (elders 85%) van de bijbels in handen van de christenen zijn. In 1965 kon ik nog niet vermoeden dat ons zoeken naar Chinese christenen zou resulteren in een tweede verzoek om nòg eens een miljoen bijbels. In kleinere hoeveelheden gaan nog steeds bijbels de grenzen van China over. Maar om de miljoenen christenen en de één miljard Chinezen allemaal Gods Woord ter beschikking te kunnen stellen zal de houding van de christelijke kerk buiten China moeten veranderen. We zullen opnieuw moeten verstaan dat ongeacht vervolging of dood, armoede of honger, de opdracht van Jezus Christus gehoorzaamd dient te worden: "Gaat dan henen, maaakt al de volken tot Mijn discipelen..." (Mattheus 28:19)." [6])
Later in 1977 zou Anne nog voor een tweede keer in een teamverband naar China reizen om contacten te leggen met Chinese christenen met het oog op het distribueren van bijbels. [7])
"Love China" congres te Manilla 1975
Onder leiding van een geheel uit Chinezen bestaand comité kwamen meer dan 430 deelnemers uit 23 landen, vertegenwoordigers van 55 organisaties, op initiatief van Anne van der Bijl, samen om een evangelisatiestrategie uit te stippelen voor de dag dat China open zal gaan voor westerlingen. En om wegen te vinden tot betere hulpverlening aan de verdrukte gemeente van Christus in Mao's rijk. Onder hen waren ruim 20 Nederlanders, onder wie Johan Companjen, Jan Pit, Theo van de Weele, Rob Matzken en een 5-koppige EO-cast (waaronder J. A. Emerson Vermaat). [9])
Een jaar voor de dood van Mao, waren er nog maar weinigen die het aandurfden om plannen te maken met het oog op de toekomst. Love China '75 was de eerste vergadering op grote schaal in de wereld van evangelikalen m.b.t. het christelijk getuigenis in China sinds de communistische regering in 1949 aan de macht kwam.
De gewenste strategie is echter niet helemaal uit de verf gekomen, maar aan het einde was duidelijk dat er een eenheid onder de Aziatische organisaties was ontstaan, die tot dan toe ontbroken had. Er moest effectiever worden gewerkt. Er werd gepleit voor betere research, meer specialisme op het gebied van de literatuurvoorziening, het gemeenschappelijk benutten van faciliteiten, het voorkomen van doublures en betere coördinatie. Anne van der Bijl pleitte enkele malen voor een zich niet aan gesloten grenzen storende aanpak. "We hebben van niemand toestemming nodig, want God zelf heeft ons gezegd dat we moeten gaan", zei hij. Een lange rij van sprekers stond in de loop der dagen stil bij het verleden. Onder hen was de bekende Engelse China-specialist en voormalig zendeling in dat land, Leslie Lyall. Hij stelde vast dat het Christus Zelf is, Die Zijn kerk bouwt. Daarom heeft die kerk toekomst, ondanks alle pogingen om haar te vernietigen, betoogde hij.
Op een merkwaardige wijze stuurde de conferentie aan het slot een "Brief aan de Kerk van China" de wereld in. Nadat er lang over de redactie van het stuk was gepraat, werd het tenslotte door het comité teruggenomen. De deelnemers mochten de tekst meenemen, maar de leidende Chinezen (Anne van der Bijl was de enige westerling op bestuursniveau) namen niet de verantwoordelijkheid voor de inhoud. Geen officiële verklaring dus, maar wel een "liefdesverklaring" aan de "verdrukte Chinese kerk', die nog dezelfde avond door de Far East Broadcasting Company (op eigen initiatief) over heel China werd uitgezonden, via diverse stations. Een kleine minderheid was tegen een officieel stuk, waarschijnlijk mede uit vrees voor politieke represailles tegen nog in de Volksrepubliek verkerende familieleden. "We willen als eenheid uit elkaar gaan en geen scheiding veroorzaken", zeiden de comitéleden, waarna het stuk als souvenir aan iedere deelnemer werd meegegeven, met de mededeling dat iedereen er mee mocht doen wat hij wenste.
De tekst van de "Brief aan de kerk in China" luidde:
"Wij Chinezen en andere christenen, die hebben deelgenomen aan de conferentie "Love China '75" in Manilla op de Filipijnen van 7-11 september 1975, brengen in Naam van de Heere Jezus Christus onze liefdevolle groeten over aan onze broeders die de Heere in China aanroepen en aan het gehele Chinese volk.
Hoewel wij vele verschillende landen en kerken vertegenwoordigen en een verschillende culturele achtergrond hebben, zijn wij verenigd om opnieuw onze overtuiging te bevestigen dat, hoewel aan de behoeften van het lichaam door menselijke inspanning kan worden voldaan, de behoefte van de innerlijke mens uitsluitend door de aanvaarding van het heil door Jezus Christus en zijn heerscahppij, hetzij in China, hetzij in enig ander land, kunnen worden vervuld.
Wij dragen ons zelf op het lichaam van Christus in China te versterken door onze gebeden en onze liefde. Wij dragen onszelf op de Chinese kerk bij te staan opdat zij kan leven en het Evangelie aan het Chinese volk kan bedienen en de geestelijke behoeften van China altijd aan Gods volk in de wereld voor kan houden." [10])
De conferentie had overigens geen anti-communistisch karakter. Diverse sprekers wezen er op dat de kerk niet heeft te
strijden tegen vlees en bloed, maar tegen overheden en machten in de lucht. Het communisme en alle andere "ismen" zijn symptomen van het kwaad, zo redeneerde men. "Een satanisch antwoord op het werk van God", noemde ex-zendelinge in China miss A.Contento het. En de journalist David Aikman, China-expert van Time-magazine, sprak over een "diabolische imitatie van het Christendom".
De uitdrukking had vooral betrekking op de leer van Mao, die begrippen als geloof, hoop en schuld belijden in zijn doctrine heeft verwerkt.
Er waren getuigenissen van studenten die reizen naar China hebben gemaakt om voorzichtig te evangeliseren. Een groep jongeren uit Afrika stond te trappelen van ongeduld om, gewapend met bijbels, het rijk van Mao binnen te dringen, maar vele anderen pleitten voor een goede training en research. [11])
De studieresultaten zouden het volgende jaar dienen als basismateriaal op de Aziatische Conferentie voor Wereldevengelisatie in Hongkong in 1976.
Project Parel
"Project Parel" is het antwoord op de vraag van de zgn. geheime christenen om de levering van één miljoen bijbels. Deze bijbels worden gratis geleverd en persoonlijk overhandigd. De produktie, het vooronderzoek, het transport en de verspreiding worden gecoördineerd door Kruistochten i.s.m. andere christelijke organisaties. [12])
Dit project is het gevolg van jarenlange toewijding, gebed, geloof en ervaring te beginnen met het eerste bezoek van Anne van der Bijl aan China, in 1965. In maart 1970 geeft God hem een visie voor de levering van 10 miljoen bijbels en bijbelgedeelten naar China. In september laten hij en een naaste medewerker in geloof 25.000 Chinese Nieuwe Testamenten drukken (in de kleur en vorm van het toen nog beroemde "rode boekje van Mao").
In juni 1973 vangt Kruistochten aan met gerichte reizen naar de Volksrepubliek China.
In januari 1974 legt een Kruistochten-team bestaande uit Chinezen, de eerste contacten met Christelijke leiders in China zelf. De behoefte aan bijbels blijkt groot te zijn.
In maart 1974 vinden de eerste bijbelleveranties plaats.
In mei 1974 groeit het aantal contacten met Chinese christenen tot enige honderden. Het vertrouwen van de teams neemt toe.
Vanaf mei 1975 beginnen Kruistochten-teams steeds vaker met bijbels naar China te reizen. Er bestaat reeds een goed contact met christenen in twee provincies.
In september vindt de "Love-China"-conferentie plaats in Manilla.
In juni 1977 bevestigt Kruistochten opnieuw haar eerder gedane verbintenis om 10 miljoen bijbels en bijbelgedeelten naar China te brengen.
In maart 1978 vragen Chinese gelovigen om 1000 Nieuwe Testamenten.
In september 1978 overhandigt een Kruistochten-team persoonlijk 1000 Nieuwe Testamenten.
In maart 1979 vragen Chinese christenen om 30000 bijbels en Nieuwe Testamenten.
In november 1979 brengen Kruistochten-teams onder de naam "Project Regenboog" 30000 bijbels en Nieuwe Testamenten naar China. De teams werden samengesteld uit medewerkers van 17 verschillende zendingsgenootschappen.
In december 1979 vragen de Chinese christenen om één miljoen bijbels.
In februari 1980 doet Kruistochten de belofte om God te vertrouwen voor de gevraagde levering van één miljoen bijbels en bijbelgedeelten. Het project gaat van start onder de naam "Parel".
In juni 1981 is het project parel voltooid. Een miljoen complete Chinese bijbels werden tegelijkertijd aan China persoonlijk afgeleverd.
In november 1981 werd een verzoek voor nog eens 3 miljoen bijbels ontvangen.
Vanaf 1982 gingen Kruistochten-teams door met het brengen van bijbels naar China, ofschoon in kleinere eenheden dan project Parel.
Het project is overigens niet zonder kritiek verlopen. Hoewel de organisatie zelf meedeelt dat maar enkele pakken bijbels niet terecht zouden zijn gekomen, komen uit andere bronnen minder optimistische berichten. Volgens sommigen zou het al mooi zijn als 30% van de bijbels te bestemder plaatse zijn aangekomen.
De leider van de Deense Europamissie, ds. H.K. Neerskow heeft intussen in scherpe bewoordingen de actie van Kruistochten afgekeurd. Volgens Neerskow brengt Van der Bijl door de berichtgeving van zijn actie de beperkte godsdienstvrijheid in China in gevaar. Neerskow houdt ook vol dat de politie een groot deel van de voorraad in beslag heeft genomen. Hij beroept zich op ooggetuigen, die ook zouden hebben verteld dat de Chinezen vooral de veelbegeerde in plastic verpakte bijbels wilden hebben; de bijbels zouden zij veelal in het water hebben gegooid. Van der Bijl maakt zich niet ongerust over deze kritiek. Zegt: "De laatste 27 jaar is er kritiek op ons werk geweest. Wel hebben wij bijbels gebracht naar de landen achter het IJzeren Gordijn. Omdat de christenen daar om hadden gevraagd. Ook in China waren er honderdduizenden christenen die om bijbels vroegen. Als de Nederlandse christenen nu in dezelfde situatie zouden zijn als hun geloofsgenoten in China, dan zouden wij toch ook heel blij zijn als de christenen uit een ander land meer bijbels bij ons brachten?" Wel vindt hij die publiciteit niet prettig: "Wij scheppen niet graag over ons werk op. Bij al die publiciteit komt dat wel zo over". [13])
[1] Wereldevangelisatie voor Christus, opgericht in 1913 door C.T. Studd, één van de "Cambridge Seven".
[2] John & Elizabeth Sherill schreven zijn biografie tot 1966 in God's smuggler, Brother Andrew, dat tot nu toe nooit in het Nederlands vertaald werd.
[5] Uitdaging juli/augustus 1980, 7e jrg. no.9 vermeldt dat Kruistochten ¦ 20 miljoen voor Bijbels naar China bijeen wil brengen, uitgaande van een vrij hoge kostprijs van ¦20 per Bijbel, die vooral veroorzaakt wordt door de "ingewikkelde" transporten en de lange reizen. In Kruistochten nr. 120, dec. 1981 is reeds sprake van een gedaalde prijs van ¦16,87 per bijbel. Bij het project: 35.000 Bijbels voor China werd uitgegaan van ¦14,30 per Bijbel.
[11] Nederlands Dagblad 17 september 1975. Verder ook in N.D. 4 sept.1975.; Ref. Dagblad, 16 sept. 1975; Kruistochten nr.64, nov.1975 en Emerson Vermaat in Wereld en Zending nr.3, vijfde jaargang, 1976.